بازار نزولی پدیده‌ای است که در آن قیمت سهام در یک دوره مشخص کاهش می‌یابد. معمولاً اگر قیمت‌ها از اوج ۵۲ هفته‌ای بیش از ۲۰ درصد فاصله بگیرند، گفته می‌شود که بازار نزولی شده است. با شروع بازار نزولی بدبینی‌ها میان سرمایه‌گذاران هم بالا می‌رود و در نتیجه فشارهای فروش تشدید می‌شوند.
به‌طورمعمول بازار نزولی ۹۷ ماه (تقریباً ۸ سال) ادامه می‌یابد و بعد از آن وارد فاز اصلاحی می‌شود. اگر روند کاهش قیمت‌ها کمتر از ۲ ماه باشد، می‌توان گفت که کاهش قیمت‌ها تنها یک حرکت اصلاحی بوده است. آخرین بازار نزولی در ماه مارس سال ۲۰۰۹ خاتمه یافته است. معمولاً از شاخص‌های داوجونز (Dow Jones)، S&P 500 و نزدک (NASDAQ) برای تشخیص بازار نزولی استفاده می‌شود.
فهرست مطالب
در بازارهای نزولی چه اتفاقی می‌افتد؟
در بازارهای نزولی شاخص‌های سهام سقوط می‌کنند، به‌طوری‌که شاید سهام شرکت‌ها در عرض ۲۴ ساعت تا ۱۰ درصد هم سقوط کنند. به مرور زمان شاهد تشکیل کف‌ها و اوج‌های قیمتی پایین‌تر در بازار خواهیم بود که نشانگر روند نزولی هستند. در بازارهای نزولی، رکود اقتصادی در سرتاسر دنیا مشاهده می‌شود. رکود اقتصادی یعنی رشد اقتصادی کشوری منفی شود و اندازه اقتصادها رفته‌رفته کوچک‌تر می‌شود. در رکودهای اقتصادی نرخ بیکاری افزایش می‌یابد و مخارج مصرف‌کنندگان (همان شاخص خرده‌فروشی) سقوط می‌کند. کاهش سودآوری شرکت‌ها هم یکی از اولین نشانه‌های رکود اقتصادی است.
هم‌زمان با افت شاخص‌های خرده‌فروشی و مخارج مصرف‌کنندگان، شاخص اطمینان مصرف‌کنندگان هم سقوط می‌کند. این یعنی مردم اکثر کشورها دیگر تمایلی به خرید ندارند و بیشتر سعی می‌کنند پس‌انداز کنند. بدبینی سرمایه‌گذاران هم یکی دیگر از نشانه‌های بازار نزولی است. سقوط شاخص‌های سهام سرمایه‌گذاران را وادار می‌کند تا سرمایه خود را در دارایی‌های ثابت مثل اوراق قرضه یا اوراق خزانه‌داری سرمایه‌گذاری کنند. در چنین شرایطی تقاضا برای سهام کاهش می‌یابد و در نتیجه فشارهای فروش دوباره تشدید می‌شوند.
یکی از مهم‌ترین نشانه‌های بازار نزولی، عملکرد ضعیف و ناامید کننده اقتصاد است. همان‌طور که می‌دانید رابطه قوی بین بازار سهام و اقتصاد کلان وجود دارد. در بازارهای نزولی بسیاری از کسب‌وکارها به خاطر کاهش مخارج مصرف‌کنندگان با افت فروش و سودآوری مواجه می‌شوند و در نتیجه مجبور می‌شوند بخشی از نیروی کار خود را اخراج کنند، که در چنین شرایطی نرخ بیکاری بالا می‌رود. با بالا رفتن نرخ بیکاری و رشد منفی اقتصاد، بانک‌های مرکزی مجبور می‌شوند تا نرخ بهره را پایین بیاورند و حجم نقدینگی را افزایش دهند.
اولین پیامد بالا رفتن نقدینگی، افزایش قیمت اونس طلا و دارایی‌های حافظ ارزش است. دارایی‌های حافظ ارزش در بازار فارکس، ارزهایی هستند که نرخ بهره صفر درصد یا منفی دارند. بیشترین آسیب هم متوجه ارزهایی خواهد بود که نرخ بهره بالاتری دارند. چون‌که در بازار نزولی همه انتظار دارند که نرخ‌های بهره به مرور زمان کاهش یابند. به همین دلیل ارزهای پر بازده یا با نرخ بهره بالا مزیت نرخ بهره‌ای خود را با گذشت زمان از دست خواهند داد.
استراتژی‌های مناسب برای بازار نزولی (Bear Market)
بازار نزولی (Bear Market) که گاهی بازار خرسی هم نامیده می‌شود، بازاری است که قیمت‌ها بیش از ۲۰ درصد از اوج‌های خود پایین آمده باشند. جنگیدن با بازار نزولی می‌تواند کار خطرناکی باشد. در این مقاله می‌خواهیم با استراتژی‌های مناسب برای بازار نزولی آشنا شویم. این استراتژی‌ها کمک می‌کنند که از دارایی خود در بازارهای نزولی سهام، فارکس، کامودیتی و کریپتوکارنسی محافظت کنید و در عین حال برای دوره بعدی و صعودی بازار آماده شوید.
ترسیده‌اید؟
در وال‌استریت ضرب‌المثلی هست که “Dow همیشه از دیوار ترس و نگرانی بالا می‌رود.” به عبارت دیگر، شاخص سهام داوجونز آمریکا با وجود بحران‌های اقتصادی و سیاسی به رشد خود ادامه می‌دهد. سرمایه‌گذاران همیشه باید سعی کنند تا احساسات خود را از پروسه تصمیم‌گیری دور نگه دارند. چیزی که به بحران جهانی شبیه است، روزی به تاریخ سپرده خواهد شد و تأثیر آن بعد از مدت کوتاهی فراموش خواهد شد. به خاطر داشته باشید که ترس می‌تواند تصمیم‌گیری منطقی افراد را مختل کند و سرمایه‌گذار و معامله‌گر را در وضعیت بدی قرار دهد. به همین دلیل حتی در بدترین دوره‌های بازار نزولی هم نترسید و آرامش خود را حفظ کنید.
میانگین کم کنید!
شاید برای تازه‌واردهای بازار مالی عجیب به نظر برسد، اما این طبیعی است که بازار سهام برای چند سال روند نزولی داشته باشد. این بخشی از چرخه تجاری بازار است. اگر شما هم دید بلندمدت چندین ساله دارید، باید از روندهای نزولی بازار استفاده کنید و قیمت میانگین خرید دارایی مورد نظر را پایین بیاورید. یعنی اگر سهامدار هستید، به طور مرتب در بازار نزولی بر تعداد سهامی که نگه می‌دارید، اضافه کنید. در روندهای نزولی نباید روی قیمت تمرکز کرد. قیمت پایین خواهد آمد. این تعریف بازار نزولی است. اما در عین حال قدرت خرید سرمایه‌گذار هم به تدریج افزایش می‌یابد. یعنی با کاهش قیمت، می‌توانید سهام بیشتری خریداری کنید. در نهایت اگر پول خرج شده برای خرید سهام را بر تعداد سهام خریداری شده تقسیم کنید، متوجه خواهید شد که قیمت میانگین خرید سهام خیلی کمتر از زمانی خواهد بود که به یک باره وارد بازار شده‌اید و کل پول را صرف خرید سهام کرده‌اید. پس در بازارهای نزولی یا بازار خرسی سعی کنید با خریدهای جدید از قیمت‌های پایین‌تر، میانگین خرید هر واحد از دارایی را پایین بیاورید.
خود را به مردن بزنید!
وقتی بازار نزولی است، یعنی خرس‌های بازار بیدار شده‌اند و هیچ گاوی نمی‌تواند جلوی آن‌ها را بگیرد. وقتی بازار نزولی است، بهتر است که ادای مرده‌ها در بیاورید، یعنی هیچ کاری نکنید. حتماً شما هم شنیده‌اید که وقتی یک خرس واقعی گریزلی حمله می‌کند، بهتر است که به جای جنگیدن با او، خود را به مردن زد. جنگیدن با خرس گریزلی در جنگل خطرناک خواهد بود. اما اگر در دوره بازار نزولی آرامش خود را حفظ کنید و هیجانی عمل نکنید، می‌توانید از ریسک‌ها و خطرات جدی و بزرگی در امان بمانید. اگر می‌خواهید در بازار مالی خود را به مردن بزنید، کافی است بخش زیادی از سبد دارایی خود را در قالب پول نقد و یا دارایی‌های که نقد شوندگی بالایی دارند نگه دارید.
بهترین بروکرهای فارکس را می شناسید؟
با ایران بورس آنلاین در بهترین بروکر فارکس حساب باز کنید
ریسک را پخش کنید!
سعی کنید سبد دارایی تشکیل دهید که شامل سهام، اوراق قرضه، پول نقد، ارز دیجیتال و ارزهای خارجی باشد. این‌که چقدر برای سهام یا اوراق قرضه اختصاص می‌دهید به آستانه تحمل ریسک، بازه زمانی سرمایه‌گذاری، اهداف و … بستگی دارد. وضعیت هر سرمایه‌گذار متفاوت با دیگری است. اگر تنوع سبد دارایی را درست حفظ کرده باشید، می‌توانید در بازارهای نزولی از ثروت خود محافظت کنید. شاید بازار سهام وارد روند نزولی شود، اما ارز خارجی یا اوراق قرضه وضعیت بهتری داشته باشند.
تنها چیزی را خریداری کنید که توان از دست دادنش را دارید!
سرمایه‌گذاری اهمیت دارد، اما باید خوردوخوراک و سقف بالای سر هم داشته باشید! سرمایه‌گذاری با پولی که برای مصارف کوتاه‌مدت کنار گذاشته‌اید، ایده خوبی نیست. معمولاً گفته می‌شود که سرمایه‌گذاران نباید درگیر بورس سهام شوند، مگر این‌که حداقل دید پنج‌ساله به بازار دارند. هر چقدر این بازه زمانی طولانی‌تر باشد بهتر است. وقتی با چنین دیدی وارد بازار سهام می‌شوید، مسلماً نمی‌توانید هزینه‌ای که برای یک ماه آینده کنار گذاشته بودید را وارد بازار کنید. همیشه به خاطر داشته باشید که بازارهای نزولی و حتی رکودهای جزئی اقتصادی می‌توانند برای سرمایه‌گذاران بسیار مخرب باشند.
به دنبال دارایی‌های ارزان ولی با ارزش باشید!
بازارهای نزولی فرصت عالی برای سرمایه‌گذاران هستند. وقتی بازار نزولی است یعنی قیمت به شدت کاهش یافته است. در چنین وضعیتی باید باهوش باشید و بدانید که در بازار به دنبال چه هستید؟ به طور مثال وقتی روند کلی بازار سهام نزولی است، به این معنی است که حتی سهام شرکت‌های خوب هم به شدت کاهش یافته‌اند. علت افت قیمت اهمیت زیادی دارد. گاهی اوقات سهام به خاطر مسائل موقت و غیر بنیادی کاهش می‌یابد. یعنی در شرایط عادی قیمت سهام بیشتر از این خواهد بود. گاهی اوقات هم قیمت سهام به خاطر مسائل بنیادی کاهش می‌یابد. چنین سهمی نیاز به تغییرات بنیادی دارد تا دوباره رشد کند. معمولاً سرمایه‌گذاران بزرگ دنیا مثل وارن بافت از بازار نزولی به عنوان فرصتی برای خرید سهام شرکت‌های با ارزش استفاده می‌کنند. وقتی بازار نزولی است، خشک و تر با هم می‌سوزند. این فرصت مناسبی است تا سهام یا دارایی خوب را کشف کنید و آن را با قیمت های خیلی ارزان خریداری کنید.
بفروشید!
وقتی بازار نزولی است می توانید شما هم فروشنده باشید. در بازارهای سهام برای فروش سهام باید از قراردادهای فروش استقراضی یا Short Sell استفاده کنید. یعنی سهام شرکتی که می‌خواهید به فروش برسانید را از صندوق سرمایه‌گذاری یا ETF ها قرض بگیرید و بفروشید. وقتی‌که قیمت سهام به اندازه کافی پایین آمد، دوباره آن را بخرید. یعنی گران بفروشید و ارزان بخرید. در بازار فارکس شما در هر جهتی که خواستید می توانید معامله کنید. پس اگر بازار نزولی بود، با خیال راحت فروش بزنید. برای معامله شاخص‌های سهام یا نفت هم می توانید از قراردادهای CFD استفاده کنید.
