جهش (Spike) در بازارهای مالی به حرکت ناگهانی و شدید قیمت یک دارایی (مانند سهام، ارز، کالا و غیره) گفته می‌شود که می‌تواند صعودی یا نزولی باشد و در مدت زمان کوتاهی رخ می‌دهد.
برای مثال، سقوط بازار سهام در ۱۹ اکتبر ۱۹۸۷ که به “دوشنبه سیاه” معروف است، نمونه‌ای از یک جهش منفی است. در آن روز، شاخص داو جونز صنعتی آمریکا با کاهشی معادل ۲۳ درصد در یک جلسه معاملاتی روبرو شد.
اصطلاح جهش معمولاً برای افزایش‌های ناگهانی به کار می‌رود و در مقابل، واژه‌هایی مانند سقوط یا ریزش برای کاهش‌های شدید قیمت استفاده می‌شود. علاوه بر این، اسپایک می‌تواند به معنای افزایش غیرمعمول و قابل توجه در حجم معاملات یک اوراق بهادار هم باشد.
فهرست مطالب
دلایل جهش یا اسپایک
اخبار یا رویدادهای غیرمنتظره: جهش‌های کم‌خطرتر زمانی اتفاق می‌افتند که سرمایه‌گذاران به اخبار یا رویدادهای غیرمنتظره واکنش نشان می‌دهند، مانند زمانی که سودآوری یک شرکت فراتر از حد انتظار باشد.
عوامل تکنیکالی: گاهی اوقات، جهش‌ها می‌توانند به دلیل عوامل تکنیکالی، مانند عبور قیمت از یک سطح حمایتی یا مقاومتی کلیدی، رخ دهند. در این موارد، خرید یا فروش خودکار توسط الگوریتم‌های معاملاتی می‌تواند جهش را تشدید کند.
دستکاری بازار: در موارد نادری، اسپایک می‌تواند نتیجه دستکاری بازار توسط بازیگران بزرگ بازار باشد که به دنبال سوء استفاده از سایر معامله‌گران هستند.
تحلیل تکنیکال: جهش‌ها یکی از نقاط داده‌ای هستند که در تحلیل تکنیکال سهام مورد استفاده قرار می‌گیرند. تحلیلگران تکنیکال با بررسی روند قیمت سهام و حجم معاملات (تعداد سهام معامله شده در یک روز یا ماه) سعی در پیش‌بینی رفتار قیمت سهام در آینده دارند.
تحلیل بنیادی: روش دیگری برای مطالعه بازار، تحلیل بنیادی است که به پیش‌بینی قیمت آتی سهام بر اساس فروش و درآمد شرکت کمک می‌کند. مدیران مالی با ترکیب تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی، تصمیماتی در مورد قیمت سهام می‌گیرند.
معامله بر اساس جهش قیمتی
تحلیلگران تکنیکال ممکن است محدوده معاملات قیمتی (Trading Range) را برای یک سهام خاص در نظر بگیرند. فرض کنید سهمی در یک سال گذشته بین ۳۰ تا ۴۵ دلار معامله شده باشد. این محدوده را “محدوده قیمتی” می‌نامیم. تحلیلگران تکنیکال علاوه بر این محدوده قیمتی، به روند بلندمدت قیمت سهام نیز توجه می‌کنند.
اگر قیمت ناگهان از این محدوده نوسانی خارج شود، به آن “شکست محدوده قیمتی” یا “جهش قیمتی” می‌گویند. قیمت با جهش قیمتی از ۴۵ دلار بالاتر می‌رود که این می‌تواند سیگنالی برای خرید باشد. قیمت از ۳۰ دلار پایین‌تر می‌آید که این می‌تواند سیگنالی برای فروش باشد.
به یاد داشته باشید که همه جهش‌های قیمت معتبر نیستند و برای تأیید اعتبار جهش قیمت، باید به حرکت قیمت بعد از جهش توجه کنیم.
معنای دیگر اسپایک
علاوه بر معنای “جهش قیمتی” در بازارهای مالی، کلمه Spike می تواند به تاییدیه معامله نیز اشاره داشته باشد.
تاییدیه معامله (Trade Confirmation) سندی کتبی است که جزئیات یک تراکنش اوراق بهادار را به طور کامل شرح می دهد. این سند به عنوان مدرکی برای اثبات انجام معامله عمل می کند و برای سرمایه‌گذاران و همچنین نهادهای نظارتی مانند کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) حائز اهمیت است.
نمونه‌های واقعی از جهش قیمتی
جهش‌های قیمتی (یا اسپایک ها) می‌توانند در بازارهای مختلف، از جمله ارزهای دیجیتال، سهام، کالاها و اوراق بهادار رخ دهند.
در اینجا چند نمونه واقعی از جهش‌های قیمتی برجسته به همراه علل احتمالی آنها آورده شده است:
فوریه ۲۰۲۴، قیمت بیت کوین در پی افزایش علاقه سرمایه‌گذاران و رونق بازار به طور قابل توجهی افزایش یافت. قیمت این ارز دیجیتال طی چند روز از حدود ۵۱ هزار دلار به نزدیک ۵۸ هزار دلار جهش کرد.
این جهش، بازیابی قابل توجهی از افت قبلی قیمت بود و ارزش کل بازار بیت کوین را دوباره به بالای ۱ تریلیون دلار رساند. دلایل متعددی برای افزایش مجدد قیمت بیت کوین وجود دارد:
- معرفی صندوق‌های قابل معامله در بورس مبتنی بر بیت کوین: این صندوق‌ها در اوایل سال ۲۰۲۴ در ایالات متحده راه‌اندازی شدند و به سرمایه‌گذاران نهادی امکان سرمایه‌گذاری آسان در بیت کوین را دادند.
- حجم معاملات بالا: تقاضای زیاد برای بیت کوین، به ویژه از سوی سرمایه‌گذاران نهادی، منجر به افزایش قیمت شد.
- احساسات مثبت بازار: روند کلی صعودی بازار و خوش‌بینی به آینده بیت کوین، تمایل سرمایه‌گذاران به خرید را افزایش داد.
فلش کرش ( سقوط ناگهانی) چیست؟
همانطور که جهش‌های قیمتی می‌توانند به سمت بالا باشند، جهش‌های قیمتی به سمت پایین نیز وجود دارند که به آنها سقوط ناگهانی (Flash Crashes) یا جهش‌های نزولی نیز گفته می‌شود. این نوع جهش‌ها شامل کاهش ناگهانی و شدید قیمت در یک بازه زمانی کوتاه هستند.
فلش کرش با یک سقوط شدید قیمت به دنبال آن یک جهش سریع به سمت بالا تعریف می‌شود و معمولا با افزایش حجم معاملات همراه است. دلایل این سقوط ناگهانی معمولا به اشتباهات سیستم‌های معاملات الگوریتمی یا خطای انسانی (فشار اشتباه یک دکمه) برمی‌گردد. خوشبختانه، بازار معمولا در همان روز معاملات و اغلب طی چند دقیقه، روند نزولی را جبران کرده و به حالت عادی باز می‌گردد.
در اینجا چند نمونه از جهش‌های قیمتی به سمت پایین به همراه علل احتمالی آنها آورده شده است:
- دوشنبه سیاه، ۱۹ اکتبر ۱۹۸۷: شاخص داو جونز با ۲۲٫۶% سقوط کرد که بزرگترین افت روزانه در تاریخ خود را تجربه کرد.
- ۶ مه ۲۰۱۰: شاخص داو جونز در عرض ۳۶ دقیقه ۱۰۰۰ واحد سقوط کرد و سپس به سرعت بهبود یافت.
- سقوط بازار سهام ۲۰۲۰: به دلیل شیوع بیماری COVID-19، بازارهای سهام جهانی در اوایل سال ۲۰۲۰ به شدت سقوط کردند. شاخص داو جونز در ۱۶ مارس ۲۰۲۰ با ۳۷٫۶% سقوط، بزرگترین افت روزانه خود را از زمان سقوط ۱۹۸۷ تجربه کرد که به عنوان «دوشنبه سیاه دوم» شناخته می‌شود.
علت جهش‌های قیمتی در بازارهای مالی چیست؟
جهش‌های قیمتی می‌توانند ناشی از موارد زیر باشند:
- اخبار ناگهانی بازار: رویدادهای غیرمنتظره می‌توانند باعث شوند که سرمایه‌گذاران به سرعت خرید و فروش کنند و این امر منجر به جهش‌های قیمتی ناگهانی شود.
- گزارش‌های درآمد که فراتر از انتظارات است: اگر عملکرد مالی یک شرکت بهتر از حد انتظار باشد، سرمایه‌گذاران ممکن است سهام آن را با قیمت بالاتری خریداری کنند که منجر به جهش قیمتی می‌شود.
- رویدادهای اقتصادی خارجی: رویدادهای جهانی مانند جنگ، تغییرات نرخ بهره یا نوسانات قیمت نفت می‌توانند بر احساسات سرمایه‌گذاران تأثیر بگذارند و باعث جهش‌های قیمتی در بازارهای مختلف شوند.
جهش قیمتی زمانی اتفاق می‌افتد که حجم زیادی از سفارشات خرید یا فروش به سرعت وارد بازار شود. این حجم بالای سفارشات، نقدینگی موجود در بازار را جذب می‌کند و در نتیجه، حمایت کمتری در سطوح قیمتی فعلی باقی می‌ماند. به عبارت دیگر، با کم شدن عرضه و تقاضای زیاد، قیمت به طور ناگهانی بالا می‌رود (در مورد سفارشات خرید) یا پایین می‌آید (در مورد سفارشات فروش).
جهش نرخ بهره چیست و چه پیامدهایی دارد؟
جهش نرخ بهره (Interest Rate Spike) به افزایش ناگهانی نرخ بهره در بازه زمانی کوتاه اشاره دارد. این اتفاق می‌تواند به عوامل مختلفی از جمله سیاست‌های پولی بانک مرکزی، شرایط اقتصادی و رویدادهای ژئوپلیتیکی مرتبط باشد.
جهش نرخ بهره معمولا نشان‌دهنده سیاست انقباضی پولی یا پیش‌بینی تورم توسط بازار است که بر هزینه‌های استقراض، مخارج مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاری تأثیر می‌گذارد. افزایش نرخ بهره با گران‌تر کردن وام‌ها می‌تواند باعث کند شدن رشد اقتصادی شود، اما همچنین نشان‌دهنده تلاش‌هایی برای کنترل تورم یا واکنش به تقویت اقتصاد است.
آیا جهش قیمتی می‌تواند نشان‌دهنده اصلاح بازار باشد؟
به‌طور کلی، جهش قیمتی لزوماً نشان‌دهنده اصلاح بازار نیست. اصلاح بازار به کاهش در قیمت‌ها اطلاق می‌شود که پس از یک افزایش قابل‌توجه رخ می‌دهد و به نوعی روند صعودی را تعدیل می‌کند.
با این حال، در برخی موارد، جهش قیمتی می‌تواند نشانه‌ای از یک اصلاح قیمتی آتی باشد. به خصوص اگر جهش به‌طور قابل‌توجهی از محدوده قیمتی تاریخی آن اوراق بهادار فراتر رود، این امر می‌تواند نشان‌دهنده واکنش بیش از حد بازار باشد که به دنبال آن اصلاح رخ می‌دهد.
نتیجه‌گیری
جهش قیمتی زمانی اتفاق می‌افتد که افزایش یا کاهش ناگهانی و شدید در قیمت رخ دهد. البته برای کاهش شدید قیمت معمولا از واژه «سقوط» استفاده می‌شود. این حرکات ناگهانی می‌توانند بازتابی از پویایی‌های مختلف بازار باشند، از جمله واکنش به اخبار، شاخص‌های اقتصادی یا تغییرات در احساسات بازار.
این تحرکات برای سرمایه‌گذاران اهمیت دارند و می‌توانند نشان‌دهنده چشم‌اندازهای بالقوه یا ریسک‌ها باشند و بر تصمیمات معاملاتی آنها تأثیر بگذارند. درک زمینه و حجمی که جهش‌ها را همراهی می‌کند، برای تفسیر تأثیر آنها بر روند بازار و جهت‌گیری‌های آتی قیمت، بسیار مهم است.
