در این مقاله از سری مقالات آشنایی با تحلیل بنیادی بازار ارز، به آشنایی فاندامنتال با ین ژاپن می پردازیم. ین ژاپن (Japanese Yen – JPY) ارز رسمی کشور ژاپن است. ین به معنی “شی‌ء دایره‌ای” است. ین ژاپن در دولت Meji در سال ۱۸۷۱ ایجاد شد و بخشی از برنامه مدرن سازی ژاپن بود. معرفی ین ژاپن باعث شد تا نظام چند ارزی ژاپن از بین برود.
تاریخچه بانک مرکزی ژاپن (BOJ)
بانک ژاپن (BOJ) بانک مرکزی این کشور است و در سال ۱۸۸۲ تأسیس شد تا عرضه پول در اقتصاد ژاپن را کنترل کند و از جعل ین توسط سایر احزاب جلوگیری شود. از دهه ۱۹۹۰ میلادی ین ژاپن به بیماری مزمن تورم منفی (کاهش عمومی قیمت‌ها) دچار شد و این بیماری هنوز از بین نرفته است. بانک مرکزی ژاپن سیاست‌های پولی جدی را برای مقابله با تورم منفی اتخاذ کرده و در سال ۱۹۹۹ برای اولین بار در دنیا در راستای هدایت انتظارات نرخ بهره‌ای بازار پیش قدم شد. این تصمیم با هدف رساندن تورم به نرخ رشد ۰٫۰ درصدی یا رشد بالای ۰٫۰ درصد تورم گرفته شد.
نرخ رشد CPI یا شاخص بهای مصرف‌کننده ژاپن چندین دهه رشد منفی داشت. به همین دلیل هدف اصلی بانک مرکزی نگه‌داشتن نرخ رشد تورم در صفر درصد یا بالای صفر درصد است. با وجود اینکه در سال ۲۰۰۶ اقتصاد ژاپن به این هدف رسید، اما بحران مالی سال ۲۰۰۸ باعث شد تا ارزش ین در بازارهای جهانی تقویت شود و موجب بازگشت رشد تورم به محدوده منفی شود. بانک مرکزی مجبور شد تا برای مقابله با تورم منفی استراتژی جدیدی در پیش بگیرد.
در سال ۲۰۱۳ بانک مرکزی و دولت ژاپن توافق کردند که به کمک یکدیگر رشد تورم را به هدف ۲ درصد برسانند. نخست‌وزیر وقت ژاپن هم از سیاست‌های تسهیلی حمایت می‌کرد و با سیاست‌های حمایتی پولی دولت نرخ رشد تورم دوباره مثبت شد. استراتژی دولت برای تقویت تورم شامل تقویت رشد اقتصادی، سیاست‌های مالی منعطف و سیاست‌های پولی غیر متعارف بود.
در سال ۲۰۱۳ بانک مرکزی ژاپن سیاست‌های تسهیل مقداری و کیفی پولی (QQE) را شروع کرد. سیاست‌های غیر معمول بانک مرکزی ژاپن شامل خرید ۸۰ تریلیون ین اوراق قرضه دولتی جهت افزایش عرضه پول در گردش ژاپن بود. این تصمیم بانک مرکزی باعث شد تا علاوه بر پایین آمدن نرخ بازدهی اوراق قرضه کوتاه‌مدت، کل منحنی بازدهی ژاپن هم پایین بیاید. در سال ۲۰۱۶ بانک مرکزی به این نتیجه رسید که QQE به تنهایی نمی‌تواند منجر به رشد تورم شود، به همین دلیل در ژانویه سال ۲۰۱۶ نرخ بهره ژاپن به منفی ۰٫۱ درصد کاهش یافت.
با این حال برنامه QQE و نرخ بهره منفی برای تقویت تورم ژاپن کافی نبودند و بانک تصمیم گرفت که منحنی بازدهی را هم کنترل کند. بانک مرکزی در تلاش است تا نرخ بازدهی اوراق قرضه ده‌ساله دولت ژاپن را در اطراف صفر درصد نگه دارد و در همین حال نرخ بازدهی اوراق قرضه کوتاه‌مدت هم در محدوده منفی باقی بماند. هدف از این کار بالا بردن منحنی بازدهی ژاپن است. یعنی فاصله میان بازدهی اوراق قرضه کوتاه‌مدت و بلندمدت دولت ژاپن افزایش یابد.
محرک‌های اصلی ین ژاپن
نرخ بهره پایین
نرخ بهره ژاپن از دهه ۱۹۹۰ میلادی در سطوح پایین قرار دارد و این یعنی استقراض ین ژاپن برای کسب‌وکارها و خانوارها ارزان است. این موضوع باعث تشدید استفاده سرمایه‌گذاران از استراتژی آربیتراژ نرخ بهره شده است. یعنی سرمایه‌گذاران اقدام به استقراض ین ژاپن می‌کنند و سپس آن را به دارایی‌های پربازده تبدیل می‌کنند. نرخ بهره منفی ین باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاری در دارایی‌های پربازده یک استراتژی سودآور باشد.
تمایلات ریسکی بازار
زمانی که بازارهای مالی به آینده خوش‌بین هستند و ترجیح می‌دهند که به جای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های امن ریسک کنند و دارایی‌های پربازده را خریداری کنند، تقاضا برای ین ژاپن کاهش می‌یابد. به این وضعیت بهبود تمایلات ریسک‌پذیری بازار گفته می‌شود. اولین نشانه از بهبود تمایلات ریسک‌پذیری بازار را می‌توان در شاخص‌های سهام مشاهده کرد. شاخص‌های سهام با بهبود تمایلات ریسک‌پذیری رشد می‌کنند.
با این حال اگر جریانات ریسکی بازار منجر به تشدید تمایلات ریسک گریزی سرمایه‌گذاران شود، سرمایه‌گذاران به دارایی‌های حافظ ارزش یا دارایی‌هایی با نرخ بازدهی پایین روی می‌آورند. در این شرایط تقاضا برای ین ژاپن بالا می‌رود. به خصوص سرمایه‌گذارانی که از استراتژی آربیتراژ نرخ بهره استفاده می‌کنند، دارایی‌های پربازده را می‌فروشند و وام را تسویه می‌کنند. در بازار فارکس استقراض ین ژاپن به معنی فروش ین است. به همین دلیل وقتی جریانات آربیتراژ نرخ بهره معکوس می‌شود، سرمایه‌گذاران اقدام به بازخرید ین ژاپن می‌کنند و در نتیجه ارزش ین در بازار تقویت می‌شود. بر همین اساس می‌توان گفت که رابطه معکوسی بین دارایی‌های ریسکی و ین ژاپن وجود دارد.
شاخص‌های اقتصادی
در شرایطی که سیاست‌های پولی بانک مرکزی در وضعیت عادی قرار دارند، شاخص‌های اقتصادی مثل CPI و GDP اهمیت زیادی برای بانک مرکزی و سرمایه‌گذاران دارد. اما بیش از ۳۰ سال است که بانک مرکزی ژاپن سیاست‌های پولی عادی و معمولی نداشته است. به همین دلیل معمولاً شاخص‌های اقتصادی ژاپن تأثیر چندانی بر انتظارات نرخ بهره‌ای بازار ندارند. نرخ پایین رشد تورم باعث شده تا واکنش ین ژاپن به شاخص‌های اقتصادی هم محدود باشد.
معامله ین ژاپن
محبوبیت معامله ین ژاپن در جهان به حدی است که سومین ارز محبوب میان معامله گران است. ۲۲ درصد حجم معاملات روزانه بازار فارکس مربوط به ین ژاپن است. میزان نقد شوندگی ین بسیار بالاست و در این میان USDJPY بیشتر معاملات را به خود اختصاص داده است. علاوه بر این استفاده گسترده سرمایه‌گذاران از استراتژی آربیتراژ نرخ بهره باعث می‌شود تا ین ژاپن به عنوان شاخصی برای ارزیابی جریانات ریسکی بازار به کار گرفته شود. معمولاً با سقوط بازارهای سهام ارزش ین در بازار تقویت می‌شود و در مقابل اگر بازارهای سهام (جریانات ریسکی) رشد کنند، فشارهای فروش در ین ژاپن هم تشدید می‌شود.
بهترین بروکرهای فارکس را می شناسید؟
با ایران بورس آنلاین در بهترین بروکر فارکس حساب باز کنید
