اسیلاتور از ابزار تحلیل تکنیکال است. اسیلاتور جزو اندیکاتورهای نموداری است و به معامله‌گر کمک می‌کند تا سطوح اشباع خرید و اشباع فروش را در یک محدوده معین و در یک بازار بدون روند یا رنج مشخص کند. بسیاری از معامله گران از چندین اسیلاتور برای تعیین سقف و کف دامنه رنج و تعیین نقاط خرید و فروش استفاده می‌کنند. اندیکاتور RSI یکی از مشهورترین اسیلاتور های بازار است و می‌تواند خیلی سریع سطوح اشباع خرید و فروش را مشخص کند. در این مقاله می‌خواهیم با خود اسیلاتور آشنا شویم. اسیلاتور چیست و چگونه کار می‌کند؟ و از همه مهم‌تر به چه دردی می‌خورد؟
توجه: برای آشنایی بیشتر با اندیکاتورها و جنبه‌های تکنیکی و سیگنال‌یابی آنها پیشنهاد می‌کنیم بخش آموزش اندیکاتورها را حتما مطالعه بفرمایید. همانطور که در درس قبل اشاره شد اسیلاتورها یکی از مهمترین خانواده‌های اندیکاتورها هستند.
فهرست مطالب
اسیلاتور (Oscillator) چیست؟
یک اسیلاتور یک اندیکاتور تکنیکال است. اسیلاتور بین دو مقدار نوسان می‌کند. این دو مقدار بالاترین و پایین‌ترین سطوح ممکن برای اسیلاتور است. برخی از اسیلاتور ها به جای اینکه بین دو مقدار مثل ۰ و ۱۰۰ نوسان کنند، حد و مرزی ندارند. یعنی می‌توانند بین منفی و مثبت بی‌نهایت نوسان کنند. اسیلاتور با رسیدن به نزدیکی بالاترین سطوح تعریف شده، وارد محدوده اشباع خرید می‌شود. وقتی هم که اسیلاتور به پایین‌ترین سطوح تعریف شده سقوط می‌کند، وارد محدوده اشباع فروش می‌شود.
اسیلاتورها به دو دسته Banded و Centered تقسیم‌بندی می‌شوند. عمده سیگنال‌های اسیلاتورهای Centered بر مبنای خط مرکزی و اسیلاتورهای Banded بر مبنای محدوده‌های بیش خرید و بیش فروش ایجاد می‌شود. اسیلاتورها سه نمونه سیگنال یا تحلیل عمده به معامله‌گر می‌دهند:
- سیگنال خرید یا فروش بر اساس خط مرکزی
- سیگنال خرید و فروش بر اساس محدوده بیش خرید و بیش فروش Overbought و Oversold
- سیگنال خرید و فروش بر اساس واگرایی Divergence
چرا از اسیلاتور استفاده می‌کنیم؟
میانگین متحرک و خطوط ترند در شناسایی روندهای بازار اهمیت زیادی دارند. معامله گران به کمک میانگین متحرک و خطوط روند مشخص می‌کنند که روند بازار صعودی است یا نزولی. اما وقتی‌که بازار رنج است، یعنی بازار بدون روند است و قیمت‌ها نوسانات نامشخصی دارند، معامله گران و تحلیلگران فارکس از اسیلاتور استفاده می‌کنند. زمانی که بازار بدون روند و در یک خط افقی نوسان می‌کند، بهترین زمان برای استفاده از اسیلاتور است.
وقتی اندیکاتور اسیلاتور (مثل RSI) به نمودار اضافه شده، خیلی سریع وضعیت اشباع خرید و اشباع فروش را مشخص می‌کند. سطوح اشباع خرید و فروش نشان می‌دهند که قیمت‌ها در کدام محدوده قدرت حرکتی خود را از دست می‌دهند. یعنی وقتی بازار به اشباع خرید رسیده، به این معنی است که قدرت خریداران دیگر بیشتر از این تقویت نخواهد شد و به همین دلیل سمت خرید بازار به زودی تضعیف خواهد شد و قیمت‌ها پایین خواهند آمد. در مقابل وقتی اسیلاتور به محدوده اشباع فروش می‌رسد، به این معنی است که قدرت فروشندگان بیشتر از این تقویت نخواهد شد و دیگر این آخرین زور فروشندگان برای پایین کشیدن قیمت است. پس بازار به زودی با کاهش دستورات فروش مواجه خواهد شد و فرصتی برای قدرت‌نمایی خریداران فراهم خواهد شد.
اسیلاتور چگونه کار می‌کند؟
معمولاً از اسیلاتور ها در کنار سایر اندیکاتورها و ابزار تکنیکال استفاده می‌کنیم. اسیلاتور ها اطلاعات خوبی از وضعیت جدید بازار در اختیار معامله‌گر قرار می‌دهند و فرصتی برای ورود به معامله ایجاد می‌کنند. بهترین زمان برای استفاده از اسیلاتور، زمانی است که بازار بدون روند یا رنج باشد. در واقع وقتی بازار روند دار است، ابزار زیادی برای تحلیل بازار وجود دارد. اما وقتی‌که بازار رنج است و بدون روند نوسان می‌کند، شرایط برای هر معامله‌گری سخت می‌شود. در بازارهای رنج یا بدون روند آینده مبهم است. به همین دلیل بهترین کار استفاده از ابزاری است که تنها برای بازار بدون روند یا رنج تعریف شده است. در چنین شرایطی اکثر معامله گران به اسیلاتور ها روی می‌آورند. مشهورترین اسیلاتور های تکنیکال عبارت‌اند از اسیلاتور استوکاستیک، RSI و MFI.
وقتی‌که اسیلاتوری را برای استفاده انتخاب می‌کنید، بایستی دو مقدار برای آن تعریف کنید. این دو مقدار سقف و کف اسیلاتور خواهند بود. اسیلاتور بین این دو سقف و کف خود نوسان خواهد کرد و سطوح اشباع خرید و فروش را مشخص خواهد کرد. وقتی‌که اسیلاتور به نزدیکی سقف خود حرکت می‌کند، می‌توان گفت که بازار در حال ورود به محدوده اشباع خرید است. زمانی که اسیلاتور به نزدیکی کف خود حرکت می‌کند، می‌توان گفت که بازار در حال ورود به اشباع فروش است.
بهترین بروکرهای فارکس را می شناسید؟
با ایران بورس آنلاین در بهترین بروکر فارکس حساب باز کنید
از اسیلاتور ها فقط در بازار رنج استفاده کنید!
در تحلیل تکنیکال، اسیلاتور ها را بر اساس درصدی بین ۰ تا ۱۰۰ مقیاس بندی می‌کنند. معمولاً اسیلاتور چندین کندل قیمتی را در نظر می‌گیرد و قیمت بسته شدن را با رنج کلی قیمت‌ها (در آن محدوده زمانی) مقایسه می‌کند. اسیلاتور های مختلف از روش‌های متفاوتی در محاسبات خود استفاده می‌کنند. وقتی‌که قیمت‌ها در بازار رنج می‌زنند و در دامنه محدودی نوسان می‌کنند، اسیلاتور هم این نوسانات را ره‌گیری می‌کند و بر اساس محاسبات خود نشان می‌دهد که بازار در چه وضعیتی است. معمولاً وقتی اسیلاتور از ۷۰ تا ۸۰ درصد عبور می‌کند، نشانگر فرصت فروش (اشباع خرید) است. زمانی هم که به زیر ۳۰ تا ۲۰ درصد سقوط می‌کند، نشانگر فرصت خرید (اشباع فروش) است.
بایستی در استفاده از اسیلاتور ها دقت کرد. اسیلاتور ها برای بازارهای رنج و بدون روند طراحی شده‌اند. زمانی که بازار از حالت رنج خارج می‌شود و وارد روند جدیدی می‌شود، سیگنال‌های اسیلاتور ها می‌توانند گمراه کننده باشند. حتماً توجه داشته باشید که وقتی بازار روند دارد، اسیلاتور می‌تواند به مدت طولانی در سطح اشباع خرید یا اشباع فروش باقی بماند! پس همیشه در کنار اسیلاتور ها از سایر ابزار تکنیکال برای تعیین روند استفاده کنید. همین‌که بازار روند جدیدی شروع کرد، به دقت سیگنال‌های اسیلاتور ها هم شک کنید!
Center Line
بر مبنای عبور شاخص اسیلاتور از خط مرکزی می‌توان تشخیص داد که روند صعودی یا نزولی است. بدین مفهوم که اگر شاخص اسیلاتور از پایین رو به بالا حرکت کرد سیگنال خرید یا صعود ایجاد می‌شود و اگر از بالا رو به پایین حرکت کرد و از خط مرکزی عبور کرد سیگنال فروش یا نزول ایجاد می‌شود.
در اسیلاتورهای Banded خط مرکزی عدد ۵۰ یا نقطه میانه آنها است و در اسیلاتورهای Centered خط مرکزی نقطه صفر است.
محدوده بیش خرید و بیش فروش Overbought و Oversold
محدوده‌های بیش خرید و بیش فروش تنها در اسیلاتورهای Banded به وجود می‌آید.
سیگنال فروش در این اسیلاتورها زمانی به وجود می‌آید که شاخص اسیلاتور از محدوده بیش خرید خارج شود. محدوده بیش خرید در بین اسیلاتورهایی که بصورت Banded از صفر تا ۱۰۰ فاصله دارند معمولا روی عدد ۷۰ یا ۸۰ تعریف می شود. بنابراین ورود شاخص اسیلاتور به محدوده بالای ۷۰ یا ۸۰ ملاک تصمیم گیری نیست بلکه خروج قیمت از این محدوده نشان دهنده تضعیف و به احتمال زیاد بازگشت روند است.
عکس حالت خروج از محدوده بیش خرید می تواند در محدوده بیش فروش نیز روی دهد. بدین معنا که با ورود شاخص اسیلاتور به محدوده بیش فروش سیگنال یا تحلیلی انجام نمی شود بلکه با خروج اسیلاتور از محدوده ۲۰ یا ۳۰ رو به بالا، صعودی بودن قیمت یا تضعیف روند نزولی تفسیر می شود.
Divergence واگرایی
به تناقض بین رفتار قیمت و رفتار اندیکاتور واگرایی گفته می شود. در روند صعودی واگرایی در انتهای ریز موج های صعودی و در روند نزولی واگرایی در ریز موج های نزولی به نمایش در می آید.
واگرایی ابزار بسیار مفیدی برای تشخیص کاسته شدن قدرت روند یا بازگشت روند است. این ابزار معمولا احتمال خطای کمتری نسبت به سایر استفاده های اندیکاتورها دارد.
زمانی که انتهای ریز موج های صعودی قیمت هر بار در هر قله جدید بالاتر از قله قبلی یا سقف قبلی تشکیل شوند اما قله ها یا سقف های مترادف و همراستای اندیکاتور مانند قیمت رفتار نکند و هر بار سقف جدید هم راستا با سقف قبلی خودش یا پایین تر از سقف قبلی خودش تشکیل شود واگرایی یا تناقض در انتهای روند صعودی ایجاد شده است که نشانه ای از بازگشت روند صعودی به نزولی خواهد بود.
در روند نزولی زمانی که انتهای ریز موج های نزولی قیمت هر بار در هر دره جدید پایین تر از دره قبلی یا کف قبلی تشکیل شوند اما دره ها یا کف های مترادف و همراستای اندیکاتور مانند قیمت رفتار نکند و هر بار کف جدید هم راستا با کف قبلی خودش یا بالاتر از کف قبلی خودش تشکیل شود واگرایی یا تناقض در انتهای روند نزولی ایجاد شده است که نشانه ای از بازگشت روند نزولی به صعودی خواهد بود.
Relative Strength Index (RSI)
RSI یکی از معروفترین اندیکاتورهای مورد استفاده معامله گران و تحلیلگران بازار فارکس است که نیرو و شتاب بازار را نشان می دهد.
سه نمونه استفاده ای که برای اسیلاتورها گفتیم را در این اندیکاتور به وضح می توان به کار برد. با این وجود عبور شاخص RSI از خط مرکزی اش که عدد ۵۰ باشد چندان برای معامله و تحلیل مناسب نیست اما خروج از محدوده های بیش خرید و بیش فروش برای نشان دادن انتهای روند و واگرایی هایی که نشان می دهد به شدت کاربردی است. تصویر بالا یکی از واگرایی های این اندیکاتور را نشان می دهد.
Moving Average Convergence/Divergence (MACD)
این اندیکاتور محبوب ترین اندیکاتور در بین معامله گران تکنیکال است که از اختلاف بین میانگین متحرک های با دوره زمانی مختلف ترسیم و تشکیل می شود.
استفاده اول از این اندیکاتور به عبور میله ها و شاخص خود MACD از خط مرکزی صفر مربوط می شود. با عبور از خط صفر با توجه به جهتی که شاخص اندیکاتور از بالا به پایین یا از پایین به بالا عبور کرده است جهت کلی روند پیش بینی و تحلیل می شود.
با توجه به اینکه در این اندیکاتور محدوده بیش خرید و بیش فروش نداریم روش دوم استفاده از این اندیکاتور با سایر اسیلاتورها کمی متفاوت است. در استفاده دوم از این اندیکاتور گفته می شود با قرار گرفتن MACD SMA که یک میانگین متحرک با دوره زمانی کوتاه تر است و در نرم افزار متاتریدر به شکل نقطه چین قرمز رنگ به نمایش در می آید در روی امتداد میله ها جهت و روند نزولی نشان داده می شود و با عبور MACD SMA به زیر امتداد میله ها در زیر خط مرکزی روند و جهت صعودی نشان داده می شود.
